Nhiều ý kiến cho rằng, sách giáo khoa mô hình VNEN và tài liệu Tiếng Việt 1 Công nghệ giáo dục do NXB Giáo dục Việt Nam có giá thành cao, chỉnh sửa hàng năm, không sử dụng lại, gây lãng phí.
Giá cao do… in ấn đẹp
Mới đây, Bộ GD&ĐT đã có báo cáo về việc tiếp thu, giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về xuất bản, in, phát hành SGK giáo dục phổ thông giai đoạn 2012 – 2017. Về việc xuất bản, phát hành sách Hướng dẫn học mô hình trường học mới (VNEN), Bộ GD&ĐT nêu rõ, dự án mô hình trường học mới VNEN lấy hoạt động của học sinh làm trung tâm được triển khai từ năm 2012 và đã tổng kết vào tháng 5/2016.
Sách Hướng dẫn học mô hình VNEN được biên soạn theo Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành. Học sinh sử dụng sách hướng dẫn thay cho SGK; trừ các môn Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục chỉ biên soạn sách “Hoạt động giáo dục” dành cho giáo viên để tổ chức hoạt động học cho các em. Đối với các môn Âm nhạc, Mỹ thuật học sinh vẫn sử dụng SGK hiện hành để thực hiện các nhiệm vụ học tập do giáo viên giao.
Do những bài học theo mô hình VNEN được thiết kế thành các hoạt động học để giáo viên hướng dẫn tự lực nghiên cứu, để tiếp nhận và vận dụng kiến thức. Cũng như, dành nhiều thời gian trên lớp để tổ chức cho các em thực hành, báo cáo, thảo luận, phát triển năng lực… Do vậy, so với SGK thông thường, sách Hướng dẫn học có số trang nhiều hơn, được in 4 màu, khổ sách 19x27cm, chủng loại giấy in tốt hơn,… nên có giá cao hơn sách đại trà.
Tuy nhiên, cũng theo Bộ GD&ĐT, mô hình VNEN đã bộc lộ một số bất cập. Một số nhà trường chưa chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đã tổ chức triển khai. Tháng 8/2016, Bộ đã yêu cầu các sở GD&ĐT rà soát, đảm bảo các điều kiện thực hiện mô hình trường học mới. Theo đó, các địa phương chỉ đạo các trường theo chương trình VNEN khi đáp ứng đủ các điều kiện đảm bảo chất lượng.
Hoạt động xuất bản SGK phổ thông hiện nay còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Độc quyền, liên tục chỉnh sửa sách
Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc Hội cũng đã vừa có phiên họp nội dung chủ yếu xoay quanh việc in SGK giáo dục phổ thông hiện nay. Cụ thể, phiên họp đã đưa ra báo cáo của Bộ GD&ĐT cho thấy, số lượng SGK phổ thông đã in, phát hành giai đoạn 2012 – 2017 tương đối ổn định (khoảng trên 100 triệu bản/năm) và chiếm khoảng 30% tổng sản lượng xuất bản phẩm cả nước. Nếu tính cả sách tham khảo, sách VNEN và tài liệu Tiếng Việt Công nghệ giáo dục (TV1-CNGD) thì lên đến 75% tổng sản lượng cả nước.
Hàng năm, NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức in SGK theo 2 hình thức: in gia công và in đấu thầu rộng rãi toàn quốc. Tuy nhiên, việc in SGK chỉ được đấu thầu rộng rãi sau khi đã trừ sản lượng giao cho các đơn vị in nội bộ của NXB Giáo dục Việt Nam và những tên sách có số lượng in thấp.
Trong nhiều năm qua, tình trạng phần lớn SGK chỉ sử dụng một lần, thay mới hằng năm, gây lãng phí ngân sách nhà nước, gây bức xúc dư luận xã hội. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do việc biên soạn, thiết kế SGK chưa hợp lý, đã đưa các dạng/mẫu bài tập vào hầu hết SGK tiểu học và THCS.
Clip đề xuất - Duy Phương: Chẳng ai mong mình bị bệnh để xin tiền người khác
Tại phiên họp, bà Hoàng Thị Hoa – Phó Chủ nhiệm Ủy ban cũng nêu ra thực trạng xuất bản, in, phát hành bộ sách VNEN và tài liệu TV1-CNGD. Theo đó, giá bán 1 bộ sách VNEN cao gấp 3 – 4 lần giá 1 bộ SGK phổ thông khác. Ngoài ra, sách VNEN còn thiếu một số môn nên học sinh học sách VNEN ngoài việc phải chi số tiền rất cao cho bộ sách hướng dẫn học, còn phải chi thêm tiền mua các môn còn thiếu từ bộ SGK phổ thông.
Điều đáng nói, tuy là sách thí điểm nhưng hàng năm sản lượng in, phát hành sách VNEN và TV1-CNGD tăng đột biến. Năm 2017 sản lượng in phát hành tài liệu TV1-CNGD khoảng 5 triệu bản, tăng gần 13 lần so với năm 2012; sách VNEN là 10 triệu bản, tăng gấp 5 lần so với năm 2014. Sách VNEN và tài liệu TV1-CNGD cùng do NXB Giáo dục VN chỉnh sửa hàng năm, thay hàng năm, không sử dụng lại, gây lãng phí.
Ngoài ra, sách VNEN và TV1-CNGD không được bán trên thị trường mà được phân phối độc quyền bởi các công ty con và công ty thành viên của của NXB TV1-CNGD thông qua Sở GD&ĐT các tỉnh, thành phố, phòng GD&ĐT các quận/huyện/thị xã; các trường tiểu học, THCS, trên cơ sở rà soát nhu cầu sử dụng các bộ sách này hàng năm.
Trong khi đó, lãnh đạo NXB Giáo dục VN lại cho rằng, SGK phổ thông hiện nay giá còn thấp, hàng năm phải bù lỗ. NXB phải tự hạch toán, tự cân đối, không có trợ giá hoặc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Sử dụng các nguồn thu khác để bù đắp lỗ 40 tỷ đồng mỗi năm của hoạt động xuất bản, phát hành SGK.
Theo Quang Anh
